Ngày 30/11/2011, Thanh tra TP.Hồ Chí Minh ( TTTP ) tổ chức Hội thảo góp ý xây dựng Quy trình giải quyết đông người trên địa bàn thành phố, tham dự có lãnh đạo TTTP, lãnh đạo các sở- ban- ngành của thành phố, Chủ tịch UBND các quận- huyện, Chánh Thanh tra các quận- huyện, sở- ngành, đại diện Thanh tra tỉnh Bình Dương, Đồng Nai.
KN đông người diễn biến phức tạp.
Theo Phó Chánh TTTP Lê Văn Hùng, để đáp ứng yêu cầu về chủ trương đổi mới và hội nhập quốc tế, TP.HCM liên tục triển khai nhiều dự án, công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phục vụ lợi ích công cộng, khu dân cư tập trung, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao...kéo theo đó là hàng trăm ngàn hộ dân, tổ chức bị thu hồi nhà, đất. Việc áp dụng chính sách pháp luật từng bước được thực hiện nhất quán, công tác quy hoạch, thu hồi đất, bồi thường giải tỏa và bố trí dân cư trên địa bàn được triển khai khá đồng bộ, đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, vấn đề giải tỏa, bồi thường luôn mang tính nhạy cảm, vì tác động trực tiếp đến quyền lợi, cuộc sống ổn định của người dân nên việc khiếu kiện trong lĩnh vực này là điều không thể tránh khỏi. Do đó, cùng với quá trình phát triển kinh tế- xã hội, tình hình khiếu nại, tố cáo ( KNTC ) của công dân trên địa bàn thành phố cũng có nhiều diễn biến phức tạp, chủ yếu KN, tranh chấp về lĩnh vực đất đai, bồi thường giải tỏa, cấp đất tái định cư...
Tại TP.HCM, việc khiếu kiện liên quan đến lĩnh vực bồi thường giải tỏa phát sinh từ năm 1995 mà nổi bật là dự án ( DA ) mở rộng đường Đinh Bộ Lĩnh, phường 26, DA khu du lịch Bạch Đàn, phường 27, quận Bình Thạnh, DA ngã tư ga, huyện Hốc Môn, DA khu chế xuất Tân Thuận, quận 7...Đến năm 1998, khiếu kiện liên quan đến thu hồi đất ngày một gia tăng, không chỉ về số lượng mà cả về tính chất. Việc khiếu kiện được tiến hành có tổ chức hơn, gay gắt hơn, kéo dài hơn, đã gây một áp lực rất lớn cho cơ quan nhà nước, điển hình là DA Siêu thị An Lạc, huyện Bình Chánh ( nay là quận Bình Tân ), DA khu dân cư Rạch Miễu, DA mở rộng đường song hành xa lộ Hà Nội thuộc quận 9 và Thủ Đức. Số liệu thống kê cho thấy, chỉ tính từ năm 2006 đến nay, UBNDTP đã tiếp 109 trường hợp KN đông người, với 5.366 lượt công dân liên quan đến 39 DA, trong đó, nhiều vụ việc KN với tính chất gay gắt, phức tạp, hình thành điểm "nóng". Đó là, vụ 60 hộ dân thuộc DA chung cư 289 Trần Hưng Đạo, 74 Hồ Hảo Hớn, quận 1, các hộ dân DA Trung tâm Y tế kỹ thuật cao quận Bình Tân, 15 hộ dân DA cầu Hiệp An, quận 8, DA khu thương mại Bình Điền, quận 8, DA Trường Cán bô thành phố, Khu vông viên cây xanh và khu tái định cư phường 12 quận Bình Thạnh, DA xây dựng Trại giam T30 huyện Nhà Bè, DA đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm quận 2, DA Trường Tiểu học phường 9 quận 4, DA đầu tư xây dựng khu công nghệ cao quận 9, DA khu nhà ở Trường đại học Bách khoa quận 9, DA Tân Sơn Nhất- Bình Lợi- Vành đai ngoài trên địa bàn quận Thủ Đức, Tân Bình, GòVấp...Đáng chú ý là, những người KNTC tập hợp lại thành những đoàn đông người, nhiều trường hợp dùng biểu ngữ, băng rôn, khẩu hiệu, tuần hành trái pháp luật trên một số tuyến đường để đến các cơ quan Đảng, Nhà nước và nhà riêng các đồng chí lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp. Việc tụ tập đông người để KN đã vượt ra ngoài phạm vi điều chỉnh của Luật KNTC, gây phức tạp về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Nguyên nhân phát sinh KN đông người là do cơ chế chính sách, pháp luật còn bất cập, việc tổ chức nắm thông tin và xử lý thông tin chưa tốt; công tác quản lý nhà nước về đất đai, đầu tư xây dưng còn yếu kém, nhất là công tác chỉ đạo điều hành, quản lý về đất đai bị buông lỏng trong thời gian dài; việc triển khai thực hiện quy trình, thủ tục bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chưa đồng bộ; công tác giám sát và phối hợp giám sát chưa tốt; tiêp công dân, giải quyết KNTC còn hạn chế; công tác phối hợp tuyên truyền, giáo dục, vận động, thuyết phục, hướng dẫn phòng ngừa phát sinh KN đông người chưa đồng bộ; ý thức chập hành pháp luật của một bộ phân nhân dân chưa cao, ngoài ra còn có sự tác động của phần tử xấu.
Trước diễn biến phức tạp của KN đông người trên địa bàn thành phố, ngày 23/7/2007,UBNDTP ban hành Quyết định số 95/2007/QĐ-UBND kèm Quy trình phối hợp phòng ngừa và xử lý những trường hợp KNTC đông người, vi phạm trật tự công cộng. Đây là cơ sở pháp lý để chính quyền các cấp phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể thống nhất cách chỉ đạo, giải quyết nhanh, có hiệu quả vụ việc KNTC đông người, phức tạp, để có kết luận, phân định rõ trách nhiệm cá nhân, các ngành, các cấp và công dân trong quá trình thực hiên và chấp hành pháp luật; đề xuất biện pháp giải quyết vướng mắc, sau khi xử lý các vụ việc KNTC đông người, phức tạp. Tiếp đó, UBNDTP thành lập Tổ công tác phối hợp giải quyết KNTC đông người, phức tạp trên địa bàn thành phố, chính vì vậy, từ năm 2008 đến nay, tình hình KN đông người tại thành phố năm sau giảm hơn năm trước đồng thời han chế thấp nhất tình trạng các cơ quan tham mưu của UBNDTP và lãnh đạo một số quận- huyện phải ra Hà Nội đón công dân KNTC vượt cấp về TP.HCM như trước năm 2008.
Sau 5 năm thực hiện Quyết định 95/2007/QĐ-UBND của UBNDTP đã bộc lộ những hạn chế, khiếm khuyết, chưa đồng bộ, bởi lẽ nội dung Quyết định trên mới chỉ đề cập đến việc phối hợp phòng ngừa và xử lý trong khi mấu chốt của vấn đề phải là trình tự, thủ tục, cách thức giải quyết triệt để các KN đông người. Do đó, để kịp thời điều chỉnh hiện tượng KN đôn người đang diễn ra ngày càng phức tạp tại thành phố thì nhất thiết phải điều chỉnh, bổ sung nội dung Quyết định 95/2007/QĐ-UBND.
Những giải pháp và kiến nghị.
Nhằm tạo ra bước chuyển mới trong việc giải quyết các vụ KN đông người, phức tạp trên địa bàn, lãnh đạo TTTP cho biết, TP.HCM tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 06- CT/TU ngày 21/8/2007 của Ban Thường vụ Thành ủy về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chấn chình, nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC và khiếu kiện đông người; Chương trình hành động số 34/CTr/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hện Thông báo Kết luận số 130-TB/TW của Bộ Chính trị về công tác KNTC trong thời gian tới; tăng cường công tác quản lý đất đai, kiên quyết thu hồi đất đã giao, đã cho thuê không đúng đối tượng, sử dụng không hiệu quả, sai mục đích, xử lý kịp thời nghiêm minh các trường hợp vi phạm, tiêu cực, tham nhũng đất đai; triển khai thực hiện các DA, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhanh, đúng quy định, đảm bảo hài hòa 3 lợi ích, trong đó của người dân phải đặc biệt quan tâm; đẩy nhanh tiến độ rà soát, tổng kết và giải quyết dứt điểm các vụ việc KN tồn đọng, bức xúc, kéo dài theo Kế hoạch 319/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ. Cấp ủy, chính quyền các cấp có chương trình kiểm tra, đôn đốc thường xuyên việc tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, KNTC để hạn chế thấp nhất tỷ lệ phát sinh thêm KN đông người, gay gắt. Ngay từ khi vụ việc xảy ra, cấp ủy, thủ trưởng các cấp, các ngành phải trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra, bắt buộc phải đối thoại công khai, dân chủ để làm rõ bản chất sự việc, đảm bảo thấu tình đạt lý.
Song song đó, TP.HCM đẩy mạnh các biện pháp và hình thức tuyên truyền, giáo dục, đưa pháp luật vào cuộc sống, góp phần khắc phục tình trạng KNTC tràn lan, vượt cấp đồng thời xây dựng Quy trình phối hợp phòng ngừa, xử lý và giải quyết KNTC đông người tại thành phố cho phù hợp với tình hình mới. Do đó việc TTTP tổ chức Hội thảo, góp ý xây dựng hoàn chỉnh quy trình là rất cần thiết và cấp bách, được các đại biểu đánh giá cao.
Ảnh- Quang cảnh Hội thảo
Minh Tâm