GIỚI THIỆU CHUNG
Ngành Thanh tra Việt Nam được thành lập từ ngày 23 tháng 11 năm 1945, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64-SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt. Sắc lệnh đã nêu rõ: "Chính phủ sẽ lập ngay một Ban Thanh tra đặc biệt, có ủy nhiệm là đi giám sát tất cả các công việc và các nhân viên của Ủy ban nhân dân và các cơ quan của Chính phủ". Từ đây, thuật ngữ "thanh tra" xuất hiện, chức năng thanh tra được xác định và chính thức giao cho Chính phủ
Tại thành phố Hồ Chí Minh, sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, xuất phát từ yêu cầu giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân trên địa bàn Thành phố, tháng 11 năm 1975, Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập Ủy ban Thanh tra.
Với chức năng tham mưu, giúp chính quyền thành phố trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, phục vụ nhiệm vụ xây dựng chính quyền cách mạng từ những ngày đầu giải phóng, cơ quan Thanh tra không ngừng được củng cố và phát triển góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và phát triển thành phố; đặc biệt từ khi có Pháp lệnh Thanh tra năm 1990, Luật Thanh tra năm 2004 và năm 2010, Thanh tra thành phố ngày càng được khẳng định vị trí và đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước trong giai đoạn mới.
Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Thanh tra thành phố đã thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra trên nhiều lĩnh vực, không chỉ phát hiện, thu hồi tiền, tài sản bị thất thoát cho ngân sách Nhà nước mà còn phát hiện kịp thời những cơ chế, chính sách không còn phù hợp với thực tiễn và những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý để kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế cho phù hợp với quá trình phát triển của đất nước và của thành phố, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm do lợi dụng những bất cập, thiếu đồng bộ của pháp luật, góp phần củng cố, xây dựng bộ máy chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh.
Ngoài ra, bên cạnh việc tham mưu giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo cụ thể, Thanh tra thành phố còn tham mưu tích cực cho lãnh đạo thành phố trong việc ban hành chỉ thị, quyết định, chương trình, kế hoạch, chủ trương, giải pháp cụ thể để thành phố chỉ đạo chặt chẽ công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo đặc biệt là các vụ khiếu nại tồn đọng kéo dài ở địa phương góp phần an dân, ổn định tình hình an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, không để phát sinh điểm nóng trên địa bàn Thành phố.
Nhìn lại quá trình xây dựng và phát triển, từ một bộ trực thuộc Văn phòng Ủy ban nhân dân Thành phố (tháng 11 năm 1975) đến việc trở thành cơ quan độc lập trực thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố ngày hôm nay, cùng với quá trình phát triển và đi lên của Thành phố, Thanh tra Thành phố không ngừng phát triển, lớn mạnh về mọi mặt cả về số lượng, chất lượng. Với những thành tích nêu trên, Thanh tra Thành phố vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 1978), Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 1981), Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 1995), Huân chương Độc lập hạng Ba (năm 2010).
Thanh tra Thành phố luôn tự nhận thấy cần phải nỗ lực phấn đấu nhiều hơn nữa, ra sức xây dựng ngành Thanh tra Thành phố trong sạch, vững mạnh, thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu: “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 xứng đáng với vị thế là đô thị đặc biệt, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học - công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước theo Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 2012 của Bộ Chính trị khóa XI đã xác định./.