Qua một năm triển khai thực hiện, Đề án “Nâng cao nhận thức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn trong phòng, chống tham nhũng” (Đề án 117) của Thanh tra thành phố đã đạt được những kết quả tích cực. Nhằm đánh giá kết quả thực hiện Đề án và triển khai sâu rộng mô hình Ban Thanh tra nhân dân kiểu mẫu, Thanh tra thành phố tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án 117 vào lúc 08 giờ ngày 10 tháng 5 năm 2013 (thứ Sáu).
Tham dự Hội nghị có 100 đại biểu gồm đại diện lãnh đạo Thanh tra thành phố, Ban Thanh tra nhân dân – Thanh tra thành phố, đại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hồ Chí Minh, đại diện lãnh đạo của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc quận 5,6,10, Thủ Đức và Củ Chi; đại diện lãnh đạo Ủy ban Mặt trận tổ quốc và Ban Thanh tra nhân dân của 15 phường quận 10 và 21 xã, thị trấn huyện Củ Chi.
Với kết quả báo cáo tình hình triển khai Đề án 117 của bà Nguyễn Thị Ngọc Nga – Phó Chánh Thanh tra thành phố, Tổ trưởng Tổ thực hiện Đề án 117 và các phát biểu tham luận của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc quận 10, huyện Củ Chi và hai Ban Thanh tra nhân dân thực hiện mô hình thí điểm kiểu mẫu cho thấy:
Ban thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn do Hội nghị nhân dân hoặc Hội nghị đại biểu nhân dân ở thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố bầu ra và chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp. Do đó, đây là tổ chức mang tính quần chúng sâu sắc, có mối quan hệ rất mật thiết với nhân dân. Với phương thức hoạt động trọng tâm là giám sát, phát hiện các vi phạm pháp luật, kiến nghị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý, Ban Thanh tra nhân dân chính là tai mắt của nhân dân trong việc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực ở cơ sở, góp phần xây dựng chính quyền ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Vì vậy Đề án 117 của Thanh tra thành phố “Nâng cao nhận thức và đổi mới hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn trong phòng, chống tham nhũng” với mục tiêu chung “Tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức của các Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng từ đó phát huy vai trò nhiệm vụ của mình trong công tác giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng ở các cơ quan nhà nước, góp phần hiệu quả vào cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng ở địa phương” khi được triển khai đã góp phần tích cực vào việc nâng cao về chất của đội ngũ Ban Thanh tra nhân dân.
Qua một năm triển khai, Đề án đã đạt được nhiều kết quả tích cực, như:
- Tổ chức 02 Hội nghị tuyên truyền pháp luật về thanh tra nhân dân và phòng, chống tham nhũng cho 422 người tham dự là Ban Thanh tra nhân dân, đại diện Ủy ban nhân dân, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và nhân dân ở 15 phường quận 10 và 21 xã huyện Củ Chi. Việc tổ chức tuyên truyền các quy định pháp luật về tổ chức, hoạt động của Ban thanh tra nhân dân và pháp luật về phòng, chống tham nhũng với trọng tâm nhấn mạnh tính chủ lực, sự cần thiết, hiệu quả hoạt động của tổ chức này đã góp phần thay đổi tích cực sự đánh giá, cách nhìn nhận về tổ chức, vai trò của Ban Thanh tra nhân dân trong đội ngũ cán bộ, công chức Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. Sự thay đổi về nhận thức sẽ tạo sự phối hợp chặt chẽ trong hoạt động chính là một trong những điều kiện thuận lợi khi Ban Thanh tra nhân dân thực hiện quyền giám sát của mình.
- Tổ chức 02 buổi tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ về công tác thanh tra nhân dân cho 291 thành viên Ban Thanh tra nhân dân của 15 phường quận 10 và 21 xã huyện Củ Chi. Từ những kỹ năng, sự nắm vững các nghiệp vụ kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn sẽ giúp cho công tác giám sát phát huy hiệu quả hơn, từ đó các kiến nghị cũng được cơ quan có thẩm quyền xem xét và đánh giá tích cực hơn
- Tổ chức Hội thi “Tìm hiểu pháp luật về thanh tra nhân dân và phòng, chống tham nhũng” với sự tham gia của 12 đội thi đến từ quận 10, huyện Củ Chi (mỗi đơn vị thực hiện Đề án: 04 đội thi) và quận 5, 6, Thủ Đức và Bình Chánh (mỗi đơn vị khách mời: 01 đội thi). Hội thi không chỉ là sân chơi thú vị mà thông qua vòng thi kiến thức với nội dung là những quy định pháp luật và tổng hợp các kiến thức đã được trao đổi trong những buổi tuyên truyền, tập huấn, Tổ thực hiện Đề án có cơ sở đánh giá về những tiếp thu, thay đổi của đội ngũ Ban Thanh tra nhân dân. Song song đó, hình thức sân khấu hóa tạo hiệu ứng cao trong tuyên truyền đến đông đảo người xem về cơ cấu, tổ chức, vai trò và vị trí của Ban Thanh tra nhân dân nhất là trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng.
- Thực hiện thí điểm hai mô hình Ban Thanh tra nhân dân kiểu mẫu cho Ban Thanh tra nhân dân xã Trung An và xã Tân Thạnh Đông – huyện Củ Chi. Việc xây dựng hai mô hình Ban Thanh tra nhân dân kiểu mẫu là điểm nhấn nổi bật và thể hiện sự sáng tạo, tạo đòn bẩy cho hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân trong hoạt động giám sát nhất là trong công tác phòng, chống tham nhũng. Mô hình thí điểm này đã nhận được sự đánh giá tốt từ các đoàn kiểm tra của Thanh tra Chính phủ và Ngân hàng Thế giới.
Cơ chế giám sát dân chủ là một trong các kênh giám sát đối với cán bộ công chức bên cạnh các kênh giám sát thông qua thực thi pháp luật, sự kiểm tra của tổ chức Đảng. Song song đó, việc mở rộng dân chủ, thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” là biện pháp phòng ngừa tham nhũng mang lại hiệu quả to lớn. Vì vậy, trong xu thế hội nhập hiện nay với quyền dân chủ ngày càng được mở rộng, tính công khai, minh bạch ngày càng được chú trọng trong các hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị thì vai trò của Ban thanh tra nhân dân cùng các thiết chế xã hội khác ngày càng giữ vị trí quan trọng.
Song song đó, công tác phòng chống tham nhũng là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của ngành Thanh tra thành phố nên việc triển khai Đề án 117 được lãnh đạo Thanh tra thành phố rất quan tâm và tạo điều kiện thực hiện. Sự hỗ trợ chặt chẽ của lãnh đạo Ủy ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận 10 và huyện Củ Chi trong triển khai các hoạt động đảm bảo hiệu quả và tiến độ thực hiện theo kế hoạch đề ra.
Như vậy, Đề án “Nâng cao nhận thức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn trong phòng, chống tham nhũng”, gọi tắt là Đề án 117 của Thanh tra thành phố được thực hiện trong thời gian không dài, 01 năm, nhưng cũng đã đem đến nhiều kết quả tích cực, góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân trong công cuộc phòng, chống tham nhũng.
Nguyễn Huỳnh Kiên Trúc