Thanh tra Chính phủ vừa triển khai kế hoạch thanh tra trách nhiệm người đứng đầu về trách nhiệm thực thi công vụ trên các lĩnh vực ở một số bộ ngành và địa phương, trong đó có TPHCM. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Chiến Bình xuang quanh vấn đề này. Ông nói:
Thanh tra trách nhiệm là việc làm thường xuyên phải làm. Cái này lâu nay đã có luật quy định rồi, nhưng thực chất việc triển khai thực hiện ở các cấp có giới hạn và đây là cái yếu cần chấn chỉnh thời gian tới. Năm 2014 Thanh tra Chính phủ xác định trọng tâm chỉ đạo các địa phương phải tăng cường thanh tra trách nhiệm người đứng đầu. Trong đó tập trung vào thanh tra trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan quản lý Nhà nước từ cấp cơ sở đến trung ương về trách nhiệm của mình đối với dân được Đảng, Nhà nước giao nhiêm vụ xem có làm tròn hay không. Qua đó, làm cơ sở để đánh giá kết quả của từng địa phương trong thực hiện nhiệm vụ, nhất là giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí.
- PV: Việc thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu ở các địa phương có gắn với thanh tra kinh tế, xã hội, thưa ông?
- Phó Tổng Thanh tra Chính phủ NGUYỄN CHIẾN BÌNH: Năm 2014 Thanh tra Chính phủ tập trung vào thanh tra trách nhiệm người đứng đầu. Còn thanh tra kinh tế xã hội, thanh tra một số doanh nghiệp cũng có làm nhưng không đặt trọng tâm. Trọng tâm là làm sao nâng trách nhiệm của từng lãnh đạo của các địa phương, nhất là trách nhiệm đối với dân. TPHCM cũng là địa phương có kế hoạch thanh tra trách nhiệm được duyệt từ năm 2013, nhưng do có kế hoạch kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung trước đó về kiểm tra trách nhiệm đối với Ban cán sự Đảng UBND TP, nên Thanh tra Chính phủ dừng lại, đến năm 2014 mới triển khai kế hoạch.
- Người dân còn kêu ca nhiều về thái độ và trách nhiệm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu ở các cơ quan hành chính, thưa ông?
- Việc này vẫn còn nhưng ở mức độ của từng cấp có khác nhau. Ví dụ có những nơi tiếp xúc với dân theo Luật Tiếp công dân không đúng quy trình, không đúng nguyên tắc và không đúng thời gian qua định; có nơi thì ít quan tâm đến các vụ việc của dân; nhưng cũng có nơi làm rất tốt. Tựu trung lớn nhất là trách nhiệm của cán bộ, người đứng đầu, nhất là ở cơ sở đối với dân còn nhiều vấn đề phải chấn chỉnh. Cái gốc vấn đề của nó là sự quan tâm đến người dân nhiều nơi làm không đến nơi đến chốn, cho nên dân bức xúc. Tình hình khiếu kiện ngày càng phức tạp có một phần nguyên nhân ở đây. Cho nên thanh tra trách nhiệm là một trọng tâm mà chúng ta phải đẩy mạnh, phải nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu ở các cấp, nhất là ở cơ sở.
- Tại nhiều cơ quan hành chính vẫn còn tình trạng cán bộ, công chức chậm trễ, làm không hết trách nhiệm, đùn đẩy trách nhiệm, gây phiền hà dân, nhưng thời gian qua chưa được chấn chỉnh triệt để?
- Cái này thì có nhiều, do trình độ cán bộ nhiều nơi có khác nhau, nhất là ở cơ sở. Trình độ, nhận thức của cán bộ, nhất là ở những nơi có cán bộ trẻ hiểu biết về dân chưa nhiều, khi tiếp xúc với dân có lời lẽ không được dịu dàng, nạt nộ dân, có thái độ không tốt với dân, gây ức chế cho dân.
- Thế nhưng, thời gian qua nhiều địa phương đã không chú trọng đến thanh tra công vụ để chấn chỉnh tình trạng nhũng nhiễu, vô trách nhiệm với dân?
- Nói chung là có địa phương rất quan tâm, nhưng số địa phương không quan tâm, hoặc ít quan tâm cũng không phải là nhỏ. Do vậy Thanh tra Chính phủ xác đinh năm 2014 phải tập trung thanh tra trách nhiệm, đẩy mạnh trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo ở các địa phương, ở cơ sở cao lên một chút thì tình hình nhũng nhiễu dân, làm cho dân bức xúc, khiếu kiện sẽ giảm.
- Việc tiếp dân, lắng nghe ý kiến phản ánh của người dân dù đã có luật nhưng nhiều nơi không làm, hoặc làm còn hình thức, thưa ông?
- Việc tiếp dân định kỳ theo Luật Tiếp công dan vừa ban hành quy định người đứng đầu ít nhất 1 tháng phải tiếp dân 1 lần. Tuy nhiên, từ trước đến nay có nhiều địa phương người đứng đầu cơ quan hành chính một năm tiếp dân chỉ một hai lần, cái này là sai luật. Người đứng đầu các cơ quan hành chính, nhất là ở cấp quận huyện và cơ sở phải bố trí thời gian tiếp dân định kỳ, để người dân được trình bày tâm tư, nguyện vọng đối với chính quyền, qua đó mới quản lý được địa phương, xã hội. Dân bức xúc không có nơi để nói thì họ còn khiếu kiện. Ở cơ sở chính quyền chưa hiểu được dân, dân bức xúc khiếu kiện vượt cấp lên trên. Thời gian qua khiếu kiện vượt cấp tăng do lý do này
- Quá trình thanh tra trách nhiệm, thanh tra các cấp đã phát hiện nơi nào sai phạm?
- Qua thanh tra ở một số bộ ngành, địa phương thời gian qua đã phát hiện nhiều việc có tiêu cực, nhiều vấn đề về trách nhiệm trong quản lý Nhà nước ở địa phương, nhất là trách nhiệm trong phòng chống tham nhũng, trách nhiệm dân chủ đối với dân ở cơ sở. Cái này thanh tra mình phát hiện để chấn chỉnh, có nhiều địa phương phải xử lý cá nhân và tổ chức.
- Cái được lớn nhất của việc đẩy mạnh thanh tra trách nhiệm là gì, thưa ông?
- Nếu đẩy mạnh thanh tra trách nhiệm ở tất cả các cấp, theo tôi trách nhiệm lãnh đạo của thủ trưởng các cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương, ở cơ sở được nâng lên. Điều này người dân sẽ rất đồng tình, đồng thời công việc của những người đứng đầu các cơ quan hành chính Nhà nước sẽ sát với thực tế, điều hành chặt chẽ hơn. Còn ít quan tâm đến thanh tra trách nhiệm sẽ không quản lý, điều hành hết được công việc, từ đó dễ dẫn đến sơ hở, làm không hết trách nhiệm đối với dân.
Xin cám ơn ông.
“Dân bức xúc vì không có chỗ để nói, không có dịp được gặp người đứng đầu của cơ quan hành chính để phản ánh những vướng mắc, bức xúc của mình. Có nhiều nơi, cán bộ cơ sở cả năm không xuống dân đến một lần; cán bộ quận huyện ít đi cơ sở; cán bộ ở các sở ngành, UBND cấp tỉnh thành thì xuống quận huyện chủ yếu để dự hội nghị sơ, tổng kết, hoặc đi kiểm tra theo cái mà cấp dưới báo cáo. Xa dân kiểu này thì khó mà hiểu được dân, làm đúng với nguyên vọng, bức xúc của dân được…”
(Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Chiến Bình)
HOÀI NAM SGGP(thực hiện)