Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, ngày 6/3/2012, tại UBND tỉnh Đồng Tháp, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Thị Thủy đã chủ trì buổi đối thoại với bà Nguyễn Thị Tuyết Trinh, bà Nguyễn Thị Thu Lan (vợ ông Nguyễn Văn Rê) để làm rõ những vấn đề bà Trinh chưa đồng tình với phương án bồi thường thiệt hại 20 ha cây tràm của UBND tỉnh Đồng Tháp, đề xuất biện pháp giải quyết, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Cùng dự buổi đối thoại có đại diện Văn phòng Chính phủ, Cục giải quyết khiếu nại tố cáo và thanh tra khu vực III (Cuc III), UBND tỉnh Đồng Tháp, UBND xã Tân Công Sính, UBND huyện Tam Nông, các Sở- ban- ngành của tỉnh Đồng Tháp.
Diễn biến vụ việc.
Nguồn gốc 20 ha tràm, bà Nguyễn Thị Tuyết Trinh yêu cầu bồi thường thuộc một phần của thửa số 02, tờ bản đồ số 14 (Khu A4) Vườn quốc gia Tràm Chim, xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp, nguyên là đất hoang. Năm 1976, Sư đoàn 8 Quân khu 9 khai hoang, sản xuất lúa mùa, đến năm 1978, do bị lũ cùng với việc sản xuất không hiệu quả và chiến tranh biên giới Tây Nam nên Sư đoàn 8 rút đi, đất tiếp tục bỏ hoang.
Sau đó, một số hộ dân vào trồng tràm, chủ trương của huyện Tam Nông lúc đó là cho trồng tràm, được khai thác một lần, khai thác đến đâu trả đất lại cho Nhà nước đến đó. Năm 1982, gia đình ông Nguyễn Văn Rê vào khai hoang đất và gieo sạ tràm tại khu A4, xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông, đến tháng 3/1986, UBND huyện Tam Nông bàn giao 1.329 ha đất thuộc xã Tân Công Sính cho Lực lượng Thanh niên xây dựng kinh tế tỉnh Đồng Tháp để trồng tràm. Tháng 12/1986, Lực lượng Thanh niên xây dựng kinh tế tỉnh Đồng Tháp đổi tên thành Lực lượng Thanh niên xung phong tỉnh Đồng Tháp và giao phần đất thuộc xã Tân Công Sính, cho Lâm ngư trường Thanh niên Quyết Thắng I quản lý. Năm 1989, Lâm ngư trường Thanh niên Quyết Thắng I giải thể, bàn giao lại đất cho UBND huyện Tam Nông. Sau đó, UBND huyện Tam Nông bàn giao cho nông trường Tràm Chim quản lý, đến tháng 7/1992, nông trường Tràm Chim bàn giao Khu bảo vệ môi trường Tràm Chim cho Trung tâm bảo vệ Sếu và môi trường Tràm Chim, tỉnh Đồng Tháp.
Ngày 2/2/1994, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 47/TTg xác lập Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tràm Chim thuộc huyện Tam Nông, theo đó, khu đất ngập nước Tràm Chim, là Khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia, thuộc 4 xã: Tân Công Sính, Phú Thọ, Phú Hiệp, Phú Đức, huyện Tam Nông, có tổng diện tích 7.612 ha và ngày 19/12/1998, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định chuyển hạng mục Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tràm Chim, tỉnh Đồng Tháp thành Vườn quốc gia Tràm Chim.
Năm 2000, UBND xã Tân Công Sính thông báo cho các hộ dân có tràm trong Vườn quốc gia Tràm Chim, đăng ký diện tích tràm để được Nhà nước bồi thường. Ngày 25/5/2000, ông Nguyễn Văn Rê, ông Nguyễn Hữu Chất, bà Nguyễn Thị Kim Thoa, lập Phiếu đăng ký 20 ha tràm trong Vườn quốc gia Tràm Chim, được UBND xã Tân Công Sính chứng thực. Ngày 26/5 và 29/5/2000, ông Đoàn Minh Xếp- Phó Chủ tịch UBND xã Tân Công Sính ký chứng thực Phiếu đăng ký diện tích tràm cho 4 người có quan hệ họ hàng với ông Xếp. Tiếp đó, ngày 5/6/2000, ông Xếp kê khai Phiếu đăng ký diện tích tràm, được Chủ tịch UBND xã Tân Công Sính ký xác nhận, tổng diện tích tràm của 5 người kê khai là 17 ha. Do diện tích tràm của 5 người kê khai trùng lên diện tích tràm của ông Rê, ông Chất, bà Thoa nên đã xảy ra tranh chấp.
Qúa trình giải quyết KN.
Ngày 12/10/2001, UBND xã Tân Công Sính tổ chức hòa giải nhưng không thành, sau đó ông Rê ủy quyền cho ông Nguyễn Huỳnh Hổ khiếu nại (KN), yêu cầu Vườn quốc gia Tràm Chim bồi thường tiền trồng tràm.
Ngày 23/6/2005, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp ban hành Quyết định số 271/QĐ-UB-NĐ có nội dung bác đơn KN của ông Nguyễn Huỳnh Hổ, yêu cầu bồi thường 29 ha đất tràm tại khu A4 Vườn quốc gia Tràm Chim. Vì phần đất tràm trên có nguồn gốc do Lâm ngư trường Thanh niên Quyết Thắng I gieo sạ, sau đó bị cháy và tái sinh, Nhà nước quản lý liên tục khu vực này chứ không phải do gia đình ông Hổ, ông Rê gieo sạ. Không đồng ý với quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, ông Rê, ông Chất, bà Thoa ủy quyền cho bà Nguyễn Thị Tuyết Trinh tiếp tục khiếu nại lên Thủ tướng Chính phủ.
Qua kiểm tra, xác minh, Thanh tra Chính phủ nhận thấy, việc bà Nguyễn Thị Tuyết Trinh KN Quyết định số 271/QĐ-UB-NĐ của UBND tỉnh Đồng Tháp yêu cầu bồi thường 20 ha tràm tại khu A4 Vườn quốc gia Tràm Chim, là có cơ sở xem xét lại, bởi lẽ: Việc UBND tỉnh Đồng Tháp bác đơn KN với lý do phần đất này có nguồn gốc do Lâm ngư trường Thanh niên Quyết Thắng I gieo sạ, sau đó bị cháy và tái sinh lại, Nhà nước quản lý liên tục chứ không phải do gia đình ông Rê gieo sạ. Thế nhưng qua làm việc với các cấp, các ngành của tỉnh Đồng Tháp thì không cơ quan nào cung cấp được hồ sơ, tài liệu chứng minh phần diện tích tràm mà bà Trinh yêu cầu bồi thường là do Lâm ngư trường Quyết Thắng I gieo sạ. Hơn nữa, xác nhận của 3 người- nguyên là cán bộ lãnh đạo Lâm ngư trường Thanh niên Quyết thắng I và nhiều người dân cư ngụ tại ấp Cà Dâm, xã Tân Công Sính, biết rõ nguồn gốc đất tràm của gia đình ông Rê, cho thấy, nguồn gốc 20 ha tràm là do gia đình ông Rê gieo sạ vào thời điểm trước khi Lâm ngư trường Thanh niên Quyết Thắng I nhận bàn giao từ Lực lượng thanh niên Xung phong. Năm 1986, tràm bị cháy, ông Rê làm đơn xin khai thác, được Ban giám đốc Lâm ngư trường Thanh niên Quyết Thắng I đồng ý. Vào các năm 1988, 1994, 2005, gia đình ông Rê tiếp tục khai thác tràm cháy tại khu A4 do gia đình ông gieo sạ. Ngoài ra, đối chiếu với điều kiện mà UBND tỉnh Đồng Tháp đã đền bù tràm cho 29 hộ dân thuộc khu A4 Vườn quốc gia Tràm Chim thì trường hợp của gia đình ông Rê đủ điều kiện được đền bù... Để giải quyết dứt điểm vụ việc, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Đồng Tháp giải quyết KN của bà Nguyễn Thị Tuyết Trinh, theo hướng bồi thường thiệt hại 20 ha cây tràm tại khu A4 Vườn quốc gia Tràm Chim cho gia đình ông Nguyễn Văn Rê. Ngày 12/5/2011, Phó Thủ tướng Chính phủ đồng ý với kiến nghị của TTCP.
Bồi thường 20 ha tràm cho đương sự.
Tại buổi đối thoại, bà Nguyễn Thị Tuyết Trinh, bà Nguyễn Thị Thu Lan, đề nghị chính quyền địa phương, ngoài việc phải bồi thường 20 ha cây tràm còn phải bồi thường tiền 20 ha đất, nếu không thì phải trả lại đất cho gia đình bà. Sau khi nghe các cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Tháp báo cáo vụ việc và trình bày của bà Trinh, bà Lan, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Thị Thủy đã giải thích chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về đất đai qua các thời kỳ, phân tích vụ việc một cách có lý, có tình, do đó, việc đòi lại đất cũng như đòi bồi thường 20 ha đất là không có cơ sở để xem xét. Phó Tổng Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND tỉnh Đồng Tháp, lập phương án bồi thường 20 ha cây tràm với giá phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, tránh thiệt thòi cho người KN.
Qua phân tích vụ việc mang tính thuyết phục của lãnh đạo Thanh tra Chính phủ, bà Trinh đã đồng ý ký biên bản nhận bồi thường 20 ha tràm và bà cho biết, nếu tỉnh tính toán phương án bồi thường 20 ha tràm hợp lý thì gia đình chấm dứt KN.
Ảnh- Phó Tổng Thanh tra Lê Thị Thủy trong buổi đối thoại với dân tại Đồng Tháp
Minh Tâm